Opinion/ ES INFRAESTRUCTURES QUE VOLEM

Er estat des comunicacions en ensem deth Pirenèu ei un des rèptes mès importants d’aguesti naui tempsi. Er isolament qu’a caracterizat, bèth temps a, a parçans coma era Val d’Aran a agut ena termièra fisica era mòstra mès clara deth sòn aluenhament e lèu lèu era sua inaccessibilitat. En començament deth sègle XXI, eth cosmopolitisme practic d’ua societat emprenedora, qu’a sabut convertir eth problèma dera nhèu en ua oportunitat de progrès, e es besonhs imperants de mobilitat interterritoriau entàs centres de decision e servicis, an conferit ara comunicacion formes aplicatives mès immediates e interactives.

Dempús d’ans de letargia e d’ençà de 1948, Aran a vist, fin finau, era dubertura d’un nau tunèl d’accès pera carretèra N-230, en deseme de 2007 (açò qu’ei lèu dit!). Dilhèu rebrembam tot just era infraestructura deth vielh tunèl de Vielha, considerat en sòn moment eth mès dangerós d’Euròpa, mès aué compdam damb ua modèrna galeria damb tres carrils de circulacion, artenhudi aguesti pera determinacion e insisténcia serena des institucions e es ciutadans, e non pas per tot eth tapatge provocat per interèssi de curta volada. E ara se mos anóncie, tanben fin finau, era licitacion des òbres entà convertir era vielha infraestructura en corredor d’evacuacion e circulacion entà transpòrt pesant. Eth projècte de melhora dera N-230 auance ena sua aplicacion coma autovia en tram Rosselló – Almenar, en ues òbres adjudicades per lèu 30 milions d’èuros, entà connectar-se damb er aeropòrt d’Alguaire, previst entà enguan, e, en tram finau, damb Sopeira, dempús de tantes promeses e diuèrsi plans d’infraestructures successius.

Eth procès de bastiment des naues infraestructures ei costós e laboriós, atenudes es caracteristiques orografiques e ambientaus deth Prepirenèu e Pirenèu, mès ei ara quan, per prumèr còp, es besonhs istorics de mobilitat en aguestes contrades pòden començar a èster satisfèts, mentre es resultats remercables d’inversion en infraestructures d’anteriors govèrns conservadors, en toti es encastres administratius, presenten un balanç fòrça praube, aumens en Aran. Eth Govèrn deth Conselh Generau a era capacitat d’interlocucion dirècta damb es representants deth Ministèri de Foment e, pr’amor d’açò, manten convèrses damb aguesti ena negociacion entà persutar sus eth besonh d’amiar a tèrme, de forma prioritària, era melhora dera carretèra N-230 entre eth tunèl de Vielha e eth caplòc d’Aran, atau coma deth conjunt dera via enquiara termièra damb França. D’aguesta forma, eth Govèrn aranés vò refortilhar eth compromís entà garantir era seguretat des persones ena carretèra e preservar eth valor naturau der entorn, en tot descartar, atau coma a acceptat er actuau Govèrn der Estat, era possibilitat de bastir ua autovia e eth fòrt impacte qu’eth bastiment dera madeisha provocarie contra eth patrimòni deth nòste paisatge.

Per aguest motiu, ath marge de ridiculs partidismes, meteram en foncionament ua comission territoriau d’assessorament, formada peth Conselh Generau, es Ajuntaments d’Aran e eth Departament de Politica Territoriau e Òbres Publiques (PTOP), qu’analisarà es possibilitats tecniques deth nau traçat e incidirà ena definicion que vage proposant era administracion competenta (Foment) entà hèr valer es rasons deth territòri, segontes er acòrd ath quau arribèrem, en aguest sens, damb eth conselhèr Joaquim Nadal, eth passat 15 de mai de 2008. Siguec alavetz quan, justament, dèrem lum vèrda a un ambiciós Plan de Melhora des Accèssi entàs Nuclèus e Pòbles aranesi damb un impòrt de 4 milions d’èuros, que se desvoloparà enquia 2011, pr’amor que tanben mos impòrte era melhora des infraestructures intèrnes dera Val d’Aran e er accès entàs pòbles.

Quan s’assètien es bases entara melhora substanciau des nòstes infraestructures terrèstres, eth Conselh Generau apòste, ath viatge, per articular era Societat dera Informacion e eth Coneishement damb es infraestructures deth sègle XXI. Entà hè’c possible, compdam damb diuèrsi esturments d’accion e negociacion, qu’a miei tèrme sagen d’arténher es objectius que seguissen: a) modernizar era administracion publica ena relacion damb es ciutadans, per miei d’un Plan Director des TIC deth Conselh Generau; b) ampliar, en collaboracion damb era Generalitat, es servicis de telecomunicacions de banda ampla e telefonia mobila, e accelerar era arribada dera TDT entà tota era Val d’Aran abantes deth mes de mai; c) auançar enes projèctes de connexion damb era infraestructura de gas e fibra optica entà qu’Aran sigue mès competitiu ena naua economia; e d) estiéner es naues tecnologies ena aplicacion, dessènh e desvolopament der ensenhament, sector estrategic ena societat deth coneishement.

S’era incomunicacion terrèstra a mercat eth devier d’Aran e es parçans pirenèncs, eth progrès mos aufrís ara, per miei des naui hilats de telecomunicacions, era oportunitat d’èster capdauantèrs en apropament des territòris, alavetz aluenhadi, es uns damb es auti e damb es centres referenciaus ena prestacion de bens e servicis. Totun, èm dauant d’ua oportunitat plan bona entà melhorar era qualitat de vida des nòsti ciutadans e ciutadanes, hèt que, en definitiva, ei eth que compde.

Francés X. Boya Alós, sindic d'Aran e secretari generau d'Unitat d'Aran